155- GIỮ TÂM THANH THẢN TRÊN TỨ NIỆM XỨ

 

155- GIỮ TÂM THANH THẢN TRÊN TỨ NIỆM XỨ

(05:10) Trưởng lão: À, bây giờ, còn riêng con thì bây giờ Thầy dạy pháp. Sư Pháp Ngộ là tu Tứ Niệm Xứ.

Tu sinh Pháp Ngộ: Bạch Thầy! Cho con hỏi.

Trưởng lão: Rồi, con hỏi đi con.

Tu sinh Pháp Ngộ: Về cái cách tu Tứ Niệm Xứ, thưa Thầy. Vậy thì ví dụ mình tu Tứ Niệm Xứ, giữ tâm thanh thản. Nhưng mà khi mà nó vẫn cứ để ý hơi thở thì tức là không đúng hả Thầy?

Trưởng lão: Không đúng.

Tu sinh Pháp Ngộ: Hoặc là khi mình giữ tâm thanh thản mà mình vẫn biết hơi thở hay là …​

Trưởng lão: Ờ, với tâm thanh thản thì mình vẫn biết ở trong thân của mình nó toàn bộ, Nó không thấy …​ Đó, khi mà nó thấy, nó biết hơi thở ra vô ra vô nhẹ nhàng thì biết hơi thở là nó bám vô hơi thở rồi. Thì mình nhắc: “Thanh thản, an lạc, vô sự.” Mình quán sát thân mình để cho nó nhả cái hơi thở ra.

Rồi cái mình ngồi im lặng vầy, cái bắt đầu thấy nó thở ra, thở vô. Cái mình nhắc nữa. Do đó bắt đầu từ đó con nhắc, tới sau này nó không thấy hơi thở nữa, chứ không thể là …​ . Bây giờ Thầy biết mấy con bị hơi thở. Hổng chừng…​

Tu sinh Pháp Ngộ: Con có những lúc như thế này. Khi cái tâm mà nó yên lặng một cái, mình thấy gọi là nó yên lặng trong trạng thái yên lặng, thì nó lại biết hơi thở rất rõ ràng.

Trưởng lão: À, nó đang ở trên hơi thở, tức là nó đi về hơi thở, chứ không phải là Tứ Niệm Xứ. Bây giờ, mình tu Tứ Niệm Xứ thì trở về Tứ Niệm Xứ. Do thấy nó biết hơi thở: “Mày đi ra, không có bám vô hơi thở nha! Thanh thản, an lạc, vô sự.” Rồi con sẽ thấy cái trạng thái thanh thản, an lạc. Nó không phải ở …​

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, bạch Thầy, một trạng thái nữa, bạch Thầy. Khi mà mình tâm thanh thản an lạc, vô sự thì hoặc là mình yên lặng tâm, nhất là cái yên lặng tâm, thì thanh thản, thì yên lặng tâm, thì lại nó lại nó biết cả thân mình. Thì như thế nào, bạch Thầy?

Trưởng lão: À, nó cảm giác toàn thân nó được.

Tu sinh Pháp Ngộ: Cảm giác toàn thân thì được?

Trưởng lão: Được, được. Bởi vì nó thuộc về thân, thọ, tâm, pháp. Cái Tứ Niệm Xứ…​

Tu sinh Pháp Ngộ: Mà nó biết hơi thở tức là nó biết một mục.

Trưởng lão: Một chỗ đó thì không được. Một chỗ hơi thở thì không được, mà nó biết toàn thân nó. Có khi nó thấy hơi thở rồi nó đi tới chỗ khác. Nó đang quán thân, quán thọ, quán tâm nó mà. Thành ra nó biết hơi thở rồi nó đi chỗ khác. Mà nó cứ bám vô hơi thở hoài, nó biết có chỗ này thì: “Mày trật. Mày đứng có chỗ, mày không chịu đi. Cái thành mày chúng vô ăn cướp sao? Mày ra coi!”

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, bạch Thầy! Như vậy là mình, khi mà nó biết hơi thở rồi nó biết cả thân, nó biết hết những cái sinh hoạt …​

Trưởng lão: Ờ, thì được.

Tu sinh Pháp Ngộ: Như vậy, mình vẫn giữ …​

Trưởng lão: Nó đang quan sát cả toàn thể cái thành của nó rồi, Tứ Niệm Xứ rồi. Nó giữ cái thành Tứ Niệm Xứ của nó, cho nên nó biết hết được. Mà bây giờ nó chỉ có bám vô hơi thở mà nó không cần biết cái tụi kia nữa thì cái đó là sai mất.

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, vậy thì lâu lâu, nếu mà lâu lâu như vậy, mình phải hướng tâm hả, bạch Thầy? Con hướng tâm ạ? Hướng tâm thanh thản, an lạc, vô sự?

Trưởng lão: Ờ, hướng tâm con nhắc nó. Đó, hướng tâm thanh thản an lạc, vô sự. Để không nó bám một chỗ, không có được. Nó làm biếng lắm.

Tu sinh Pháp Ngộ: Ví dụ như nếu mà nó bám vô một trạng thái nào đó thì mình lại đuổi nó đi?

Trưởng lão: Đuổi đi. Không được. Có vậy thôi.

Tu sinh Pháp Ngộ: Bạch Thầy, khi đi, đứng, nằm, ngồi thì mình vẫn giữ?

Trưởng lão: Đều được hết.

Tu sinh Pháp Ngộ: Nằm luôn?

Trưởng lão: Ờ, khi con đương ngồi vầy, nó muốn, nó hướng tâm ra, nó muốn đi thì con đứng dậy con đi. À, trong cái bài kinh Phật dạy rất kỹ. Mà nó đương đi vậy, nó muốn ngồi thì ngồi. Không có gượng ép chút nào hết. Bởi vì cái hướng tâm không có nghĩa vọng tưởng. Con hiểu không?

Tu sinh Pháp Ngộ: Bạch Thầy! Ví dụ, đi thì muốn đi mình đi, muốn ngồi mình ngồi. Mà nhiều khi nó muốn nằm.

Trưởng lão: Ờ, muốn nằm? Nằm.

Tu sinh Pháp Ngộ: Nhưng mà rồi nó muốn ngủ.

Trưởng lão: Ờ, nó muốn ngủ thì không cho.

Tu sinh Pháp Ngộ: Sao?

(08:11) Trưởng lão: Nhưng mà, cho nên đức Phật mới nói. Khi đương ngồi mà nó muốn đi thì phải chú ý kỹ cái hành động mà đứng dậy để mà đi. Chứ không có được mà lơi lỏng được cái chỗ này nha.

A, coi chừng nó muốn vậy rồi nó đi tầm bậy. Cho nên đức Phật dặn cái chỗ này nè. Khi nó hướng tâm nó muốn đi thì mình đứng dậy đi, chứ mình không có ép bảo: “Mày ngồi lại!” Mình đứng dậy theo cái muốn của nó. Nhưng mà phải tỉnh thức từ cái hành động mà ngồi. Bắt đầu hồi ngồi đó, cái hành động mà bắt đầu mà đứng dậy để mà đi thì phải chú ý kỹ cái hành động đó, để không nó lợi dụng chỗ đó mà đánh vô.

Cũng như bây giờ đó, nó muốn nằm, mà mình đương ngồi mà muốn nằm, thì mình chuẩn bị mình nằm thì mình phải cảnh giác: “Mày nằm, mày muốn ngủ phải không?” Ờ, mình nói trước nó: “Mày ngủ là tao không có cho mày nằm. Mà mày không ngủ, mày tỉnh thì tao cho mày nằm.”

Ờ, con cảnh giác nó thì nó không có ngủ. Chứ con không cảnh giác nhắc nó, nó khoái lắm, nó nói: “Ờ, bây giờ muốn nằm.” Cái nó nằm ngủ. Mà nằm xuống cái nó thiếp luôn, chứ không phải dễ đâu. Một giờ à! Chứ…​

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, bạch Thầy! Nhiều khi nó thanh thản, an lạc, vô sự. Nhưng mà nó thanh thản một chặp rồi cái bắt đầu nó thanh thản và nó thiếp luôn.

Trưởng lão: Ờ, đó là con…​ Bởi vậy, bây giờ con đương ngồi nè mà con thấy nó thanh thản. Con biết rằng trước khi mà nó muốn ngủ, nó có một cái trạng thái nó an lắm, nó thích lắm, cho nên nó mới đi vô được. Cho nên: “Mày muốn ngủ rồi, tao biết mày rồi. Mày phải tỉnh thức, chứ mày không có…​.” Con chỉ tác ý vậy, cái nó tỉnh bơ trở lại. Bởi vì cái pháp tác ý: “Thanh thản, an lạc, vô sự.” Khi mà nó có cái dạng gì nó, cái lạc nó cao thì coi chừng nó rơi vô ngủ.

Con ngồi vậy mà con nghe nó yên ổn quá, thích quá rồi, thì nó sắp sửa nó vô cái gì đó, nó mới báo động đó. Còn nó ngồi mà nó giữ thanh thản bình thường, nó không có sao hết đâu, mấy con.

Phải nhớ kỹ. Bởi vì khi tu chúng ta biết từng chút của nó chứ. Bởi vì đức Phật nói Chánh Niệm Tĩnh Giác, mấy con. Mà mấy con tĩnh giác cái kiểu này, gì nó tăng cường lên cái sự an lạc mấy con không biết à, để rồi đi ngủ mất.

Tu sinh Pháp Ngộ: Bạch Thầy, con thấy trong con nó có ba cái. Thứ nhất là, một là ngủ nè, thứ hai là nói. Vì đi đâu là nó có, nó giữ cái tâm yên lặng thì có rồi nhưng mà nó lại nói. À, thứ nhất là ngủ, thứ hai là nói, thứ ba là đi. Thích đi.

(10:28) Trưởng lão: À! Đó bây giờ Thầy nói như thế này nè. Bởi vậy ở trong cái chỗ tu tập, nó có…​ Chúng ta đừng có nghĩ rằng tất cả những niệm trong đầu của chúng ta nó không có loại đâu. Đức Phật phân loại ra hết cho chúng ta biết.

Cái hướng tâm, là muốn đi, muốn nằm, muốn ngồi, thì làm theo hướng tâm, không phải vọng tưởng. Còn ở trên cái vấn đề mà độc thoại, tự nó nói. Ờ, bữa đó nó đọc cuốn kinh nào không biết đâu. Bây giờ nó ngồi đó, nó trả lời cái câu mà nó nghi ngờ đó, là độc thoại, tự nó độc thoại. Nó nói đó, tự nó nói chuyện với nó đó. Thì cái nó nói đúng thì để cho nó nói. Mà cái nói sai thì gạt không có cho nó nói. Con hiểu không? Dừng cái đó lại. Thì đó là độc thoại.

Còn suy tầm, cái dòng tư tưởng suy nghĩ. Đức Phật phân biệt được rõ ràng cho chúng ta biết mà. Khi mà chúng ta tu Tứ Niệm Xứ, nó sẽ xảy ra những cái điều đó ở trong đầu chúng ta đó, trong cái dòng suy tầm. Mà cái suy tầm nào chúng ta để, mà cái suy tầm nào mà không được để, phải diệt? Nó rõ ràng. Chứ không phải là mọi cái niệm ở trong đầu chúng ta đều là vọng tưởng hết. Không phải đâu. Có cái tốt, có cái xấu, có cái độc thoại trong đó, con.

Tu sinh Pháp Ngộ: Tầm thiện thì giữ?

Trưởng lão: Giữ.

Tu sinh Pháp Ngộ: Mà tầm ác thì bỏ?

(11:32) Trưởng lão: Diệt. Dừng. Tác ý bỏ, dẹp: “Mày nghĩ cái này không được.” Còn cái suy tầm kia nó khai triển được cái tri kiến của chúng ta. Nó làm cái dòng tư tưởng đó nó trở thành cái pháp Định Vô Lậu. Nó làm cho chúng ta có cái sự thấm nhuần được cái lý, cái lý của đạo. Cho nên chúng ta đừng có diệt mấy cái đó, uổng lắm. Cái tài sản của chúng ta ở chỗ đó mà chúng ta đem quăng thì uổng. Hiểu chưa?

Đó phải phân biệt cho rõ. Tu tập Tứ Niệm Xứ là phải phân biệt cho rõ từng cái tâm niệm của chúng ta trong đầu nè, chứ không phải là cái gì hết. Mà rõ được thì tu không sai, mà không rõ được là tu sai. Có như vậy thôi.

Cho nên trước khi tu Tứ Niệm Xứ, người ta trang bị cho mình. Các con biết cái lớp Chánh Niệm của Phật là Tứ Niệm Xứ chứ gì? Người ta trang bị cho mình là sáu cái lớp tu ở đầu tiên từ Chánh Kiến, Chánh Tư Duy cho đến Chánh Niệm. Mấy con biết sáu cái lớp tu mới tới cái Chánh Niệm, tới Tứ Niệm Xứ.

Trong Chánh Tinh Tấn là cái Tứ Chánh Cần, thì người ta đã trang bị cho mình đủ các cái pháp ngăn ác, diệt ác ở trên Tứ Chánh Cần. Cho nên “ngăn ác diệt ác, sanh thiện tăng trưởng thiện” là Tứ Chánh Cần mà. Tứ Chánh Cần nó là Chánh Tinh Tấn, cái lớp Chánh Tinh Tấn. Ở cái lớp đó, người ta sẽ dạy cho mình Tứ Chánh Cần. Còn tới Chánh Niệm ấy, thì người ta dạy cho Tứ Niệm Xứ. Cho nên nó rành.

Các con từ học cái lớp Chánh Kiến, người ta dạy các con Tứ Bất Hoại Tịnh trong cái lớp Chánh Kiến. Rồi còn Chánh Tư Duy thì người ta dạy cho các con cái Định Vô Lậu để mà con ở trên đó con tư duy. Cho nên khi mà con tới Chánh Niệm là Tứ Niệm Xứ, con rành không có sót một cái niệm vọng tưởng gì của con mà lọt vào con mắt nó được đâu.

Còn bây giờ, các con có cái chương trình giáo dục cái kiểu này đâu. Cho nên bây giờ, ngay vô mấy con tu Tứ Niệm Xứ, nó lộn xộn ở trong đó quá trời. Từng niệm mấy con chưa có rành nó đó. Cho nên khi mà các con có những cái trường, con có tám lớp học đàng hoàng rồi thì Thầy nói rất là nhẹ nhàng, hướng dẫn mấy con rất nhẹ nhàng. Tới cái lớp nào ra lớp nấy nó rõ ràng. Đâu ra bài vở nấy, không có còn sai chỗ nào.

Tu vô, Thầy nói mười người đạt chứng quả A La Hán mười người, không có trật. Nhưng bây giờ mình tu rất là vất vả. Bởi vì cái chương trình nó chưa có. Cho nên bây giờ vô đây, mấy con cái căn bản mà của các lớp mà Chánh Kiến, Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ đó nó chưa có. Cho nên mình vô cái mình tu Tứ Niệm Xứ rồi. Ờ, mình tu Tứ Niệm Xứ thì thật sự ra nó lớp thứ bảy của nó rồi. Mà bây giờ mình tu Tứ Niệm Xứ thì từng cái niệm này phải hướng dẫn mấy con Thầy cũng vất vả. Cho nên mấy con phải thân cận Thầy, chứ xa Thầy không được.

Còn cái kia, thí dụ như vô lớp Chánh Kiến, người ta dạy cho mấy con học cái gì gì đó, thì cái lớp Chánh Kiến là cái lớp căn bản, cái lớp đầu tiên nó dễ. Cho nên người ta dạy, nó đâu cần cái chuyện đó đâu. Người ta dạy cái gì thì các con mới nhìn thấy các pháp như thế nào, các con học những cái gì, giới luật học cái gì, người ta dạy mấy con làu hết những cái này rồi. Rồi mấy con tu tập những cái gì gì, người ta dạy cho mấy con cái đó hết. Đó thành ra nó dễ. Còn bây giờ, bây giờ mấy con mới là những người mà tu ngang xương nè. Nói mấy con, kêu là tu nhảy lớp.

Tu sinh Pháp Ngộ: Nhảy lớp nên Thầy mới vất vả.

Trưởng lão: Nhảy lớp đó, cho nên cái ông thầy mà dạy, mà kêu là dạy trò nhảy lớp để thi đó, cái ông thầy đó cực.

Tu sinh Pháp Ngộ: Con bạch Thầy! Một điều nữa, bạch Thầy, là khi mình giữ tâm thanh thản, an lạc, vô sự, tức là một cái trạng thái của tâm hả, bạch Thầy?

Trưởng lão: Trạng thái của tâm.

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, nó nằm trên bốn chỗ thân, thọ, tâm, pháp?

Trưởng lão: Bốn chỗ thân, thọ, tâm, pháp. Đó, đúng đó.

Tu sinh Pháp Ngộ: Đó là mình giữ được tâm?

(14:35) Trưởng lão: Nó là giữ được tâm. Mà nó ở một cái chỗ nào không thì nó trật. Bởi vì nói Tứ Niệm Xứ chứ phải nói Nhất Niệm Xứ sao? Nó tứ mà, chứ có phải nó nhất sao? Mà mình ở có một chỗ thì trật. Con hiểu không? Con nhớ. Cho nên vì vậy mà luôn luôn cái tâm mình, luôn luôn nó phải ở trên bốn chỗ đó. Mà nó trụ một chỗ nào đó thì tác ý: “Thanh thản, an lạc, vô sự. Không phải bám hơi thở được.” Mình biết là cái tật nó hay vô hơi thở thôi, chứ không có chỗ nào hết.

Thì bắt đầu cho nó quan sát, nó giữ bốn cửa thành của nó. Chứ để không nó giữ có một cửa à. Thành ra con quan sát vậy. Rồi lâu ngày dần rồi nó tự nhiên tự bất động, tự thanh thản của nó. Khi mà nó được rồi thì nó dễ lắm.

Tu sinh Pháp Ngộ: Nó quen.

Trưởng lão: Nó quen rồi. Còn bây giờ nó chưa quen. Nó chạy bên đây, nó chạy bên ni, nó chạy bên đây, nó lăng xăng. Rồi mình khi mình quán cũng vậy. Thay vì người ta nhìn quán cái nó tổng quát, nó chung. Còn cái quán của mình bây giờ đó, thân thì quán thân thôi, chứ quán tâm không được, tôi làm không kịp. Có phải không mấy con? Một lượt mấy con thân, thọ, tâm, pháp một lượt, mấy con làm không kịp đâu. Mà cái cảm nhận của nó đó, thì các con cảm nhận, con thấy cảm nhận luôn cả bốn cái này được. Nhưng mà nó rõ ràng thì mấy con làm chưa có được.

Cho nên phải nhìn cái thân, rồi nhìn cái tâm, rồi nhìn cái thọ, rồi nhìn cái pháp. Nó nhìn từng phần thì mấy con nhìn được. Con hiểu chưa? Còn cái kia, các con nhìn một chung thì các con lờ mờ. Cái sức tỉnh của các con nó kém đến vậy đó. Con hiểu chưa? Mà người ta bảo tĩnh giác, cho nên mình tập. Một thời gian sau nó thuần rồi, nó nhìn một cái là nó cảm nhận bốn cái chỗ của nó liền.

Cho nên Tứ Niệm Xứ không thể tách rìa ra từng cái Niệm Xứ mà tu được, bởi vì nó là một cái chùm của nó rồi. Cho nên có nhiều người lấy Thân Niệm Xứ mà tu, có nhiều người lấy Thọ Niệm Xứ mà tu, hay lấy Tâm Niệm Xứ mà tu. Tu riêng vậy không có được. Cái này là phải tu chung. Bởi Tứ Niệm Xứ mà ai mà cắt từng phần ra được mà tu. Vì vậy mấy người đó sai, không có đúng. Tu như vậy nó cũng có giải thoát, nhưng mà giải thoát như vậy nó không có đúng cách.

Ở trên một cái khối, Tứ Niệm Xứ của nó là một cái khối. Thân, thọ, tâm nó là một cái khối của thân của chúng ta rồi. Cắt cái tâm của chúng ta ra đấy mà tu, rồi còn mấy cái kia bỏ hay sao? Cho nên nó sai, mấy con. Tại người ta không hiểu. Có bao giờ ông Phật dạy, bảo: “Ờ, bây giờ mình tu cái Tâm Niệm Xứ đi, hay hoặc là tu cái Thân Niệm Xứ.” Đức Phật đâu có dạy mình rời rạc như vậy. Mà dạy mình trên Tứ Niệm Xứ thì ông kết luôn quán thân, rồi quán thọ, quán tâm, rồi quán pháp. Có phải không? Liên tục à.

Thấy cái bài pháp đó thì con thấy kết hợp bốn cái chỗ của nó quán, quán, quán, quán. Vậy mà khi mình quán một cái là mình nhìn một cái, là mình làm sao mà tổng quát, thấy hết bốn cái một lượt. Còn bây giờ thì mình phải quán từng cái, từng cái, từng cái. Con hiểu chưa?

Sau một thời gian thấm nhuần rồi, mấy con nhìn nó một cái là bốn cái này con thấy rõ quá. Đó là nó hòa nhập, tức là nó nhập vô rồi. Còn bây giờ mấy con chưa nhập thì mấy con phải chịu lần lượt quán từng phần, từng chỗ một.

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, bạch Thầy, nếu mình quán như vậy thì nó bị sơ suất không à Thầy? Nó trên bốn cái chỗ cửa thành, nó bị sơ. Mình quán cái này thì cái khác, ác pháp chiếm. Mà quán cái kia lại ác pháp nó chiếm.

Trưởng lão: Nó chiếm.

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, mình dù có quán được hai cái nhưng mà hai cái nó luôn ác pháp chiếm.

Trưởng lão: Cũng chiếm.

Tu sinh Pháp Ngộ: Mà nó chiếm mạnh quá rồi, nó dắt mình đi.

Trưởng lão: Vậy đấy!

Tu sinh Pháp Ngộ: Dạ, giờ nó chiếm vô cửa thành luôn rồi. Bây giờ, mình chịu thua rồi. Thì đầu hàng, thế là mình thua.

Trưởng lão: Thua.

Tu sinh Pháp Ngộ: Cho nên mình phải tập.

Trưởng lão: Tập. Mình đi.

Tu sinh Pháp Ngộ: Tập trên bốn cái thân, thọ, tâm, pháp.

Trưởng lão: Coi như bây giờ thằng lính này, con mắt nó nhìn tổng quát chung vậy, nó nhìn chung không kịp, buộc lòng nó phải chạy đi vòng vòng nó coi.

Tu sinh Pháp Ngộ: Chạy cực quá mà Thầy.

Trưởng lão: Rất cực. Mới đầu đó nó cực đó. Nhưng mà sau khi nó quen rồi, bắt đầu nó ngồi một chỗ chứ bốn cái cửa thành tao thấy mặt hết. Thằng nào lọt vô là biết liền. Phải không? Một cái nó nhìn là bốn cửa thành một lượt, nó thấy biết hết, không có chỗ nào mà sót. Tập rồi nó quen, mấy con.

Tu sinh Pháp Ngộ: Bây giờ, bạch Thầy! Thầy chỉ đi Thầy.

Trưởng lão: Rồi, bắt đầu bây giờ Thầy chỉ con.

Tu sinh Pháp Ngộ: Thầy chỉ dạy cho con đi.