10- PHÂN BIỆT NIỆM PHÓNG DẬT VÀ NIỆM PHÓNG NIỆM

 

10- PHÂN BIỆT NIỆM PHÓNG DẬT VÀ NIỆM PHÓNG NIỆM

(01:00:02) Trưởng lão: Chúng ta phải phân biệt được cái niệm phóng dật, và cái niệm phóng niệm.

Niệm phóng dật nó theo mấy căn kia mà nó khởi cái niệm, gọi là niệm phóng dật. Chẳng hạn là bây giờ có tiếng la. Tôi do tiếng la đó đánh vào cái căn tai, tức là cái nhĩ thức của tôi, nó làm cho tôi nghe thấy tiếng la của một con nhái. Một con rắn nó bắt con nhái. Nó làm cho con nhái la. Tôi khởi tâm tôi, tôi khởi cái niệm. Tội nghiệp con rắn quá. Cho nên tôi mới không có ngồi yên được. Tôi mới lấy cây ra tôi đuổi con rắn để cứu con nhái.

Do tiếng kêu của con nhái bị con rắn bắt đó, nó làm cho tôi khởi ra niệm thương xót con nhái. Như vậy đó là phóng dật, phóng dật theo các căn.

Còn cái ý của chúng ta, nó ở đây nó tự động. Nó không có bị âm thanh, sắc tướng bên ngoài mà nó tự động khởi ra một niệm, nó nhớ về gia đình, nó nhớ mẹ, nhớ cha nó thì đó là niệm kiết sử. Do đó nó khởi cái niệm mà không cần phải có âm thanh bên ngoài tác động. Chúng ta phải phân biệt được cái phóng niệm và cái phóng dật.

Cái phóng niệm là nó tự động nó phóng ra.

Còn cái phóng dật, nó theo âm thanh, sắc tướng bên ngoài mà nó phóng ra, gọi là phóng dật.

Ở đây đức Phật không có dạy chúng ta ức chế cái niệm của chúng ta. Nhưng nó thuộc cái niệm của chúng ta phóng ra, nó thuộc về ý căn.

Còn phóng dật, nó thuộc về các căn khác như mắt, tai…​ Thấy người đi qua cái, mình phóng theo cái người đó đàn ông hay đàn bà. Người đó là quen hay là không quen. Người đó lạ hay là không lạ. Người đó tàn tật hay là không tàn tật. Nó phóng ra nó phân biệt. Khi mà nó phóng ra nó thấy hình ảnh người đó như vậy, thì ý thức nó bắt đầu làm việc, nó phân biệt. Nói là cái ý thức, thật sự ra nó là cái nhãn thức của chúng ta, nó có cái biết của con mắt chúng ta.

Bởi vì 6 cái thức: Nhãn, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý thức. Cho nên cái biết của chúng ta, nó sẽ phân biệt được người đó lùn, người đó cao, người đó mặc áo trắng, người đó mặc áo đen nó đều biết liền. Do phân biệt của nhãn thức chúng ta, nó làm liền thấy sắc tướng. Cũng như âm thanh nó đều nghe được âm thanh của nó, là do nhĩ thức của chúng ta biết được.

(01:02:10) Do ở đây chúng ta trong cái nhóm mà ý thức của chúng ta thì có 6 cái thức, ở trong đó có cái ý thức. Cho nên tất cả những cái này nó đều là hoàn toàn nó phóng dật.

Còn cái ý thức của chúng ta nó phóng niệm. Sau khi nó bị âm thanh đó, rồi cái ý thức chúng ta mới khởi niệm. Mới khởi lên niệm thương xót như Thầy nói là thương con nhái như hồi nãy. Đó là cái ý thức chúng ta khởi niệm ra, phóng niệm ra.

Còn tự động cái ý thức của chúng ta phóng niệm do chúng ta tu tập không tỉnh thức, còn mê. Cái sức tỉnh thức của chúng ta còn mê, nên ý thức dễ phóng ra niệm.

Tại sao vậy?

Tại vì chúng ta tu tập không kỹ. Tu tập không đúng cách. Tu tập không đủ niềm tin nên tu hơi lỏng lẻo. Còn chúng ta tu tập kỹ thì chúng ta sẽ tu tập với sức của mình. Tu tập đừng quá sức mình. Một là chúng ta tu tập kỹ. Tu tập quá sức cũng bị khởi niệm, nghĩa là nó sẹc vô liền. Do đó chúng ta biết rằng tại sao tôi tu tập kỹ mà nó còn phóng niệm. Là tại vì chúng ta tu hơn cái sức của chúng ta. Cái sức của chúng ta có 5. Mà chúng ta tu tới 10. Do đó là chúng ta sẽ bị nó phóng niệm.

Còn chúng ta tu mà nó không phóng niệm. Nói rằng chúng ta tu sẽ không phóng niệm thì coi chừng cái ý thức chúng ta không phóng niệm. Do chúng ta cố gắng tập trung cho nên có nhiều người tu tới căng mặt, căng đầu, nhức đầu là mấy người đó ráng cố gắng ức chế không phóng niệm.

Không ngờ là tâm của chúng ta do ly dục, ly ác pháp chưa hoàn toàn cho nên nó còn phóng niệm. Như vậy chúng ta phải quan sát lại phóng dật của nó. Nếu mà nó còn bị âm thanh, sắc tướng bên ngoài tác động. Nó không hết phóng dật thì chúng ta không nên ức tâm của chúng ta không phóng niệm.

Cho nên phóng niệm là cái sau cùng. Bởi vì ý căn của chúng ta, ý thức của chúng ta là cái tu sau cùng của nó để cho nó thanh tịnh, chứ không thể nào mà tu nó trước được.